KAMULAŞTIRMA NEDİR?

KAMULAŞTIRMA BEDELİ NEDİR?

Kamulaştırma; gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerinin mülkiyetinde bulunan taşınmaz malların, Devlet ve kamu tüzelkişilerince kamulaştırma yoluyla mülkiyetinin alınması ya da irtifak hakkı kurulması anlamına gelmektedir. 

Konu hakkında 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu çıkarılmış olup kamulaştırma işlemlerine dair tüm usul ve esaslar bu kanunla düzenlenmiştir. Bu kanun hükümleri uyarınca aşağıdaki özet bilgilere yer verilmiştir:

• İdare, kamu hizmetlerini yürütmek amacıyla gerekli olan taşınmaz malları, kamulaştırma bedelini nakden ve peşin olarak ya da bir kısım şartlar dahilinde taksitle ödeyerek kamulaştırma yapabilir.

• Kamulaştırma işleminin yapılabilmesi için kamu yararı bulunması öncelikli koşuldur. Bu kapsamda, öncelikle yetkili merci tarafın kamu yararı kararı verilmesi ve ardından yetkili merci tarafından bu kararın onaylanması gerekmektedir.

• İdare kamulaştırmadan önce satın alma usulünü uygulamalıdır. Kamulaştırma kararı akabinde idare tarafından taşınmazın değeri hesaplanarak pazarlıkla satın alma yolu denenir.

• Anlaşma olmaması halinde idare tarafından kamulaştırma bedelinin tespiti ve idare adına tescili amacıyla dava açılır.

• Kamulaştırma bedelinin tespiti davasında yetkili ve görevli mahkeme, taşınmazın bulunduğu yer asliye hukuk mahkemesidir.

• Mahkeme gerektiğinde bilirkişi görevlendirerek kamulaştırma bedelini tespit eder. Kamulaştırma bedelinin tespitinde aşağıdaki hususlar göz önüne alınır:

• • • Taşınmazın cins ve nevi.

    • Taşınmazın yüzölçümü.

    • Taşınmazın kıymetini etkileyebilecek her unsur.

    • Taşınmazın vergi beyanı.

    • Resmi makamlara göre yapılan kıymet takdiri.

    • Taşınmazın kullanımı halinde olası geliri.

    • Arsalarda kamulaştırmadan önce özel amacı olmayan emsal satışlar.

    • Yapılarda resmi birim fiyatları, maliyet hesapları ve yıpranma payı.

• Kamulaştırmaya konu taşınmazın maliki, kendisine yapılan tebligat tarihinden itibaren 30 gün içinde idari yargıda kamulaştırmanın iptali davası açabilir.

• Paydaş ya da ortakların tek başına dava hakkı mevcuttur.

• İdare kamulaştırmanın her safhasında kamulaştırma kararı veren ve onaylayan yetkili merciin kararı ile kamulaştırmadan tek taraflı olarak kısmen veya tamamen vazgeçebilir.

• Kamulaştırmanın kesinleşmesinden sonra kamulaştırmaya ihtiyaç kalmaması durumunda bu durum mal sahibine bildirilir. Mal sahibi ya da mirasçıları kamulaştırma bedelini aldıkları günden itibaren işleyecek kanuni faiziyle birlikte 3 ay içinde ödeme yaparak taşınmazı geri alabilirler. Ancak, iade işleminin kamulaştırmanın ve kamulaştırma bedelinin kesinleşmesinden sonra bir yıl içinde gerçekleşmesi halinde kamulaştırma bedelinin faizi alınmaz. Kamulaştırmanın kesinleşmesi tarihinden itibaren 5 yıl geçmiş olması halinde bu hüküm uygulanmaz.

• Kamulaştırma bedelinin kesinleşmesi tarihinden itibaren 5 yıl içerisinde idarenin kamulaştırma amacına uygun hiçbir işlem yapmaması ya da malı olduğu gibi bırakırsa mal sahibi ya da mirasçıları kamulaştırma bedelini aldıkları günden itibaren işleyecek kanuni faiziyle birlikte ödeyerek, taşınmaz malını geri alabilir. Ancak, doğmasından itibaren bir yıl içinde kullanılmayan geri alma hakkı düşer.

• Acele hallerde, taşınmaz malların kamulaştırılmasında kıymet takdiri dışındaki işlemler sonradan tamamlanmak üzere ilgili idarenin istemi ile mahkemece 7 gün içinde o taşınmaz malın değeri mal sahibine ödenerek taşınmaza el atılabilir.