HUKUK DEVLETİ NEDİR? BİR HUKUK DEVLETİ NASIL OLUR?


2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın değiştirilemez hükümlerinden olan “Cumhuriyetin Nitelikleri” başlıklı 2. maddesi "Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk Devletidir." şeklindedir. 

Görüldüğü üzere, Türkiye Cumhuriyeti’nin sıfatları arasından “sosyal bir hukuk devleti” ibaresi eklenmiş olup, Devlete bu anlamada pozitif bir yükümlülük getirmiştir. Bu bağlamda, hukuk devletinin tanımlaması, devletin tüm eylem ve işlemlerinde hukuka uygunluk olarak yapılabilecek ise de, hukuk devleti ilkesi bu ibareden çok daha geniş ve altı doldurulabilir kavramdır. Nitekim; hukuk devleti, evrensel hukuk ilkeleri ile bağlı olan, içerisinde yargısal denetim barındıran bir devlet anlamına gelmelidir.

Hukuk devleti ilkesi kapsamında birçok hukuki kavrama yer verilerek farklı tanımlamalar yapılmakta olup, bu ilkenin yalnızca Anayasa’da yer verilen bir kavramdan ibaret olmadığı ve bu kapsamında devletin, hakların etkin kullanılmasını sağlama yükümlülüğünün de doğduğu kabul edilmektedir. Sonuç olarak aşağıdaki özet bilgilere yer verilmiştir;